Dondurulmuş varlıkların büyük kısmı Belçika'daki Euroclear'da tutuluyor ve AB yaptırımları kapsamında altı ayda bir yenileniyor. Komisyon, Macaristan veya Slovakya gibi Rusya yanlısı ülkelerin veto riskini aşmak için acil durum mekanizmalarını kullanıyor. Bu yaklaşım, AB antlaşmalarının 122. maddesine dayanıyor ve üye ülkelerin ulusal garantilerle kefil olmasını gerektiriyor. Plan, Ukrayna'nın 2026-2027 finansman ihtiyacının üçte ikisini karşılayacak şekilde tasarlandı.
AB'nin Rus Varlıklarını Kullanma Kararı
Avrupa Komisyonu, 3 Aralık'ta yasal teklifini sundu ve planı acil durum yetkileriyle destekledi. Dondurulmuş Rus varlıkları, Şubat 2022 işgalinden beri bloke halde; toplam 210 milyar euro'nun 194 milyarı Euroclear'da saklanıyor. Komisyon, bu varlıkları doğrudan el koymadan teminat olarak kullanmayı öngörüyor; kredi, uluslararası piyasalardan borçlanmayla desteklenecek.
Ursula von der Leyen, "Avrupa, Ukrayna'nın en güçlü ve en istikrarlı ortağı olarak kalacaktır. Onlara kendilerini savunmaları ve barış müzakerelerinde güçlü bir pozisyona sahip olmaları için gerekli imkanları sağlayabiliriz" dedi. Bu kredi, Ukrayna'nın savunma ve yeniden inşaat masraflarını finanse edecek; Kiev, Rusya'nın tazminat ödemesine kadar geri ödeme yapmayacak. Plan, AB'nin 2022'den beri Ukrayna'ya aktardığı 197 milyar doları aşan desteğin devamı niteliğinde.
Yasal teklif, yaptırımların yenilenme sürecini baypas etmeyi hedefliyor. Macaristan ve Slovakya'nın veto hakkı, krediyi riske atıyor; komisyon, bu engeli iç pazar acil durumu ilan ederek aşmayı planlıyor. Ancak Belçika, mali yükün büyük kısmının kendi ülkesine kalacağını belirterek itiraz etti. Bir Belçikalı yetkili, "Bir kararın yalnızca küçük bir grup üye devlet tarafından desteklenmesi ideal değildir. Bazı senaryolarda tam kredinin derhal hazır hale getirilmesi gerekebilir ve bu durumda yükün kime bineceği belirgin değil" diye konuştu.
Ukrayna'ya Sağlanacak Kredi Detayları
Plan, Ukrayna'nın 2026-2027 için öngörülen 160 milyar dolarlık ihtiyacın 105 milyar dolarını kapsıyor; ilk aşamada 90 milyar euro aktarılacak. Kredi, dondurulmuş Rus varlıklarını teminat göstererek uluslararası piyasalardan alınacak. Ukrayna, Uluslararası Para Fonu'nun tahminlerine göre Nisan 2026'da nakit sıkıntısı yaşayabilir; bu destek, ekonomik çöküşü önleyecek.
Von der Leyen, "Mesaj nettir: Bu kredi, Rusya'nın savaş maliyetini artırmakta ve Moskova'yı barış masasına gelmeye davet etmektedir" ifadesini kullandı. Varlıklar, Rusya'nın tazminat ödemesiyle serbest bırakılacak; aksi takdirde AB ülkeleri Rusya'ya borçlu duruma düşebilir. Bu risk, piyasalarda şok yaratma potansiyeli taşıyor. Bir AB yetkilisi, "Eğer Rus varlıkları serbest kalırsa, AB ülkeleri bir anda Rusya'ya borçlu hale gelir ve bu tüm piyasalarda ciddi bir şok yaratır" uyarısını yaptı.
Kredi mekanizması, AB'nin uzun vadeli bütçesi veya üye devlet garantileriyle desteklenecek. Ukrayna, fonları savunma, altyapı ve sosyal yardımlara yönlendirecek. Plan, Ekim'de Kopenhag'da başlayan tartışmaların ürünü; Finlandiya, İsveç ve Estonya gibi ülkeler desteği onayladı. Ancak Fransa ve Almanya, yasal riskleri sorguluyor.
Planın Ekonomik ve Hukuki Etkileri
AB'nin bu adımı, Rusya'nın yaptırımlara karşı direncini kırmayı hedefliyor. Dondurulmuş varlıklar, Avrupa'da 210 milyar euro, küresel ölçekte 300 milyar doları buluyor; Japonya, ABD ve Kanada'da da benzer blokajlar var. Plan, Rusya'nın Avrupa'ya yatırım cazibesini azaltabilir; Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, "Bumerang etkisi, yatırım çekiciliği olan ülkelere ciddi darbe vurur" dedi.
Hukuki tartışmalar yoğunlaşıyor; üst düzey bir AB yetkilisi, "Burada açıkça iç pazarda bir ekonomik acil durum yok. Bu nedenle bu strateji çılgınlık olarak görülebilir" yorumunu yaptı. Belçika Dışişleri Bakanı Maxime Prevot, el koymayı reddetti ve risk paylaşımını talep etti. Plan, AB'nin jeopolitik rolünü güçlendiriyor; Donald Trump'ın barış planına alternatif oluşturuyor.
Ukrayna tarafı, Dünya Bankası'nın 524 milyar dolarlık yeniden inşaat tahminine karşı bu krediyi can simidi olarak görüyor. AB, varlıkların kârlarını zaten Ukrayna'ya aktarıyor; bu adım, ana sermayeyi devreye sokuyor. Süreç, üye devletlerin onayıyla hızlanacak; veto riski devam ediyor. Bu hamle, Avrupa Birliği'nin savaş sonrası düzenini şekillendirecek bir dönüm noktası olarak kaydediliyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: