17 Temmuz Perşembe günü itibarıyla, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı tüm çiftçiler için zorunlu BAĞ-KUR uygulaması başladı. 7538 sayılı yasa ile Sosyal Sigortalar Kanunu’na eklenen madde, tarımdan gelir elde eden üreticilerin sosyal güvence kapsamına alınmasını zorunlu kılıyor. Ziraat Odaları, ÇKS’ye kayıtlı üyelerini SGK’ya bildiriyor ve muafiyet hakkı olmayan çiftçiler otomatik olarak BAĞ-KUR’lu oluyor. Ancak, düşük gelirli çiftçiler ve hobi amaçlı üretim yapanlar için kesinti riski endişe yaratıyor. Uzmanlar ve sektör temsilcileri, bilgilendirme eksikliği ve geçiş sürecinin zorluklarına dikkat çekiyor.
Zorunlu BAĞ-KUR’un kapsamı ve uygulaması
Yeni düzenleme, ÇKS’ye kayıtlı yaklaşık 2,1 milyon çiftçiyi ilgilendiriyor. 15 Temmuz’dan itibaren Ziraat Odaları, üyelerinin bilgilerini SGK’ya iletmeye başladı. Muafiyet kriterlerini karşılamayan çiftçiler, otomatik olarak BAĞ-KUR kapsamına alınıyor. Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Dr. Okan Güray Bülbül, uygulamanın sosyal güvencesi olmayan üreticiler için önemli bir adım olduğunu, ancak gelir düzeyi düşük çiftçiler için maddi yük oluşturabileceğini belirtti. Özellikle Karadeniz’de fındık gibi sınırlı üretim yapanların, hobi amaçlı tarımla uğraşanların bile sigorta primi ödemek zorunda kalması, tartışmaları alevlendirdi. Aylık BAĞ-KUR primi, asgari ücretin yüzde 32’si oranında, yaklaşık 7.200 TL olarak hesaplanıyor.
Kimler muaf, kesinti riskleri neler?
Muafiyet hakkı, geliri asgari ücretin altında olan ve Ziraat Odası’ndan muafiyet belgesi alan çiftçiler için geçerli. Ayrıca, 65 yaş üstü çiftçiler, dilekçe ile sigortalılıktan çıkabiliyor. Ancak, bu belgeler yalnızca bir yıl geçerli ve her yıl yenilenmesi gerekiyor. Ölüm, dul ve yetim aylığı ya da 65 yaş aylığı alan çiftçiler, muafiyet belgesi sunamazsa bu yardımlarda kesinti veya iptalle karşılaşabilir. Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, “Hobi amaçlı üretim yapanlar bile bu düzenlemeden etkilenecek. Çiftçilerin çoğu bu yükü kaldıracak gelir seviyesinde değil,” diyerek uygulamanın yaratabileceği mağduriyetlere dikkat çekti. SGK, kesintilerin maaşın tamamını kapsamayacağını, borç miktarına göre sınırlı olacağını bildirdi.
Çiftçilerden süre uzatımı talebi
Sektör temsilcileri, uygulamanın uzun vadede sosyal güvenlik açısından faydalı olduğunu kabul etse de, geçiş sürecinde ciddi sorunlar yaşandığını vurguluyor. Mutlu Doğru, “Çiftçilerin çoğu yeni düzenlemeden habersiz. Ziraat Odaları yeterli bilgilendirme yapmadı,” diyerek süre uzatımı ve daha etkin iletişim talep etti. Ayrıca, odaların muafiyet belgesi için geçmişe dönük aidat talep etmemesi gerektiğini belirtti. Sosyal medyada, özellikle X platformunda, çiftçiler düzenlemeye tepki göstererek, “Tarımda zaten geçim zor, bir de prim yükü eklenmesin,” yorumları yaptı. Çiftçi Sendikaları, uygulamanın gözden geçirilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı’na çağrıda bulundu. Bu reform, tarım sektöründe sosyal güvenliği güçlendirmeyi hedeflerken, uygulama şekli tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: