Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar için yaş şartı kaldırılarak emeklilik kapısı açıldı. Ancak, prim günü eksik olan milyonlarca kişi için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan borçlanma ve ihya imkanları, emeklilik hayallerini gerçeğe dönüştürmek için önemli bir fırsat sunuyor. Doğum, askerlik, yurtdışı çalışma ve ücretsiz izin gibi dönemler, belirli şartlarla borçlanılarak prim gününe eklenebiliyor, böylece eksik günler tamamlanarak emeklilik süreci hızlanıyor.
EYT düzenlemesi, 3 Mart 2023’te Resmi Gazete’de yayımlanan kanunla yürürlüğe girdi. Bu düzenleme, SSK (4/a) için kadınlarda 20 yıl sigortalılık ve 5000-5975 prim günü, erkeklerde 25 yıl sigortalılık ve 5000-5975 prim günü; Bağ-Kur (4/b) ve Emekli Sandığı (4/c) için kadınlarda 20 tam yıl, erkeklerde 25 tam yıl hizmet şartını sağlayanları kapsıyor. Prim eksiği olanlar için borçlanma ve ihya, bu şartları tamamlamada kritik bir rol oynuyor. İşte detaylar:
Doğum ve askerlik borçlanmasıyla prim tamamlama
Kadın sigortalılar, doğum borçlanması ile çocuk başına 2 yıla kadar, toplamda 3 çocuk için 6 yıla (2160 gün) kadar prim kazanabiliyor. Şartlar arasında, çocuğun sigortalılıktan sonra doğması ve borçlanılacak dönemde prim ödenmemiş olması yer alıyor. Staj sonrası doğum yapan kadınlar da bu haktan yararlanabilir; staj sigortası, sigorta başlangıcı olarak kabul edilerek emeklilik tarihini öne çekebilir. Evlat edinen kadınlar da 2 yaşından küçük çocuklar için bu imkândan faydalanabiliyor.
Erkekler için askerlik borçlanması, en fazla 540 güne (18 ay) kadar yapılabiliyor. Eğer askerlik sigorta girişinden önce yapıldıysa, borçlanma sigorta başlangıç tarihini geriye çekerek EYT kapsamına girmeyi sağlayabilir. Örneğin, 9 Eylül 1999 sigorta girişi olan bir erkek, 1998’de yapılan 18 aylık askerliği borçlanırsa sigorta başlangıcı 8 Mart 1998’e çekilir ve EYT’den yararlanabilir. Borçlanma tutarı, 2025’te brüt asgari ücretin %32’si üzerinden hesaplanıyor; 1 ay için 8.321,76 TL.
Yurtdışı ve diğer borçlanma imkanları
Yurtdışında çalışan Türk vatandaşları, yurtdışı borçlanması ile bu süreleri Türkiye’de sigortalılığa saydırabiliyor. Kadınlar için 18 yaş sonrası yurtdışında çalışılmadan geçen süreler de borçlanılabilir. 2025’te yurtdışı borçlanması, brüt asgari ücretin %45’i üzerinden hesaplanıyor; 1 ay için 11.702,48 TL. Ayrıca, avukatlık stajı, hekimlerin fahri asistanlık süreleri, kısmi süreli çalışma eksik günleri, yurtdışı öğrenim süreleri, usta öğreticilik, polis ve asker adaylarının eğitim dönemleri, seçim nedeniyle görevden ayrılanların açıkta geçen süreleri ve grev/lokavt nedeniyle çalışılamayan günler de borçlanılabiliyor. Bu süreler, prim gün sayısını artırarak emekliliği kolaylaştırıyor.
Bağ-Kur ihyası ve diğer tamamlayıcı yöntemler
Bağ-Kur’lular için ihya, prim borcu nedeniyle silinen hizmet sürelerini geri kazanma imkanı sunuyor. İhya, tüm dondurulan süre için ödeme gerektiriyor ve 2025’te brüt asgari ücretin %34,5’i üzerinden hesaplanıyor; 1 ay için 8.971 TL. Örneğin, 2008’de silinen Bağ-Kur süreleri, cari asgari ücret üzerinden ödenerek yeniden sigortalılığa eklenebilir. Ayrıca, hizmet tespit davası ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortasız çalışılan süreler kanıtlanırsa, bu günler EYT kapsamında emekliliğe sayılabilir. İsteğe bağlı sigorta ise 1260 günü aşmamak kaydıyla prim tamamlamada kullanılabilir.
Yorumlar
Kalan Karakter: