İstanbul'da tsunami tehlikesi! Hangi ilçeler riskli?

23 Nisan 2025 Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki deprem, İstanbul ve Marmara Bölgesi’nde tsunami riskini bir kez daha gündeme taşıdı. Deprem anında Boğaz’da oluşan bir metrelik dalga, olası bir büyük depremin ardından tsunami tehlikesinin ciddiyetini ortaya koydu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi tarafından geliştirilen tsunami risk haritası, Marmara kıyılarında taşkın alanlarını belirleyerek, afet öncesi hazırlJEDEK ve sonrası müdahale planlamaları için kritik bir yol haritası sunuyor.

Marmara Denizi’nde beklenen büyük bir depremin tsunami yaratma potansiyeli, uzmanlar tarafından yıllardır vurgulanıyor. Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, hazırladıkları risk haritasının, 5, 10 ve 20 metrelik deniz taşkın alanlarını kapsadığını ve bu haritaların hem vatandaşlar hem de kurumlar için hayati önem taşıdığını belirtti. Japonya’nın ALOS uydusu verileriyle oluşturulan bu haritalar, şehir alanlarında daha doğru tahminler sunarak, tsunami riskine karşı bireysel ve toplumsal hazırlığı güçlendirmeyi amaçlıyor.

Tsunami Riski En Yüksek İlçeler

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nin tsunami risk haritasına göre, Silivri, Büyükçekmece, Avcılar, Beylikdüzü, Bakırköy, Zeytinburnu, Fatih, Kadıköy, Maltepe, Kartal, Pendik ve Tuzla gibi Marmara Denizi’ne kıyısı olan ilçeler, tsunami taşkınlarından en çok etkilenebilecek bölgeler arasında yer alıyor. Özellikle Silivri’nin uzun kıyı şeridi ve düşük rakımı nedeniyle maksimum taşkın riskine sahip olduğu belirtiliyor. Büyükçekmece’deki denizaltı heyelanları, bu ilçeyi de yüksek risk kategorisine sokarken, Yenikapı denizaltı heyelanı kaynaklı tsunamilerin Bakırköy, Tuzla, Maltepe, Kadıköy, Fatih, Kartal ve Pendik’i ciddi şekilde etkileyebileceği öngörülüyor. Bu ilçelerde dalga yüksekliklerinin 5,6 metreye kadar ulaşabileceği ifade ediliyor.

Tsunami Etkilerinin Özellikleri ve Kıyı Dinamikleri

Doç. Dr. Özçelik, tsunaminin etkilerinin özellikle düşük eğimli kıyı alanlarında daha yıkıcı olacağını vurguladı. Marmara’nın iç koyları, Haliç ve Boğaz çevresi gibi bölgelerde ise etkilerin daha sınırlı olacağı tahmin ediliyor. Tsunami dalgalarının 5 ila 10 dakika içinde kıyıya ulaşabileceği ve etkili süresinin 90-120 dakika olabileceği belirtiliyor. Eğer dalga yüksekliği 2 metreyi aşarsa, küçük tekne barınaklarında ciddi hasar ve güçlü akıntılar bekleniyor; 2,5 metre üzeri dalgalar ise can kayıplarına yol açabilir. Haritalar, heyelan, gelgit ve karasal taşkınlar gibi faktörleri dikkate alarak kapsamlı bir risk değerlendirmesi sunuyor.

Önlemler ve Vatandaşlara Çağrı

Tsunami risk haritaları, afet öncesi alınacak tedbirler ve sonrası müdahale planlamaları için kritik bir rehber niteliğinde. Japonya Uzay ve Havacılık Dairesi’nin ALOS Sayısal Yüzey Modeli verileriyle hazırlanan bu haritalar, binalar ve yapılar gibi unsurları da hesaba katarak daha hassas tahminler sağlıyor. Doç. Dr. Özçelik, her bireyin kendi önlemlerini alması gerektiğini vurgulayarak, “Vatandaşlarımız, bu haritaları inceleyerek yaşadıkları bölgenin risk seviyesini öğrenmeli ve tahliye planlarını buna göre yapmalı” dedi. İstanbul’da tsunami tahliye rotaları ve uyarı sistemlerinin geliştirilmesi için çalışmalar sürerken, yetkililer halkı deprem çantası hazırlamaya ve yerel uyarı sistemlerini takip etmeye çağırıyor.