Trump Powell'ı görevden almak istedi piyasalar alt üst oldu

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Federal Rezerv (Fed) Başkanı Jerome Powell’ı görevden alma girişimi, küresel piyasalarda dalgalanmalara yol açtı. Trump’ın bu hamlesi, 90 yıllık bir Yüksek Mahkeme içtihadına meydan okuyarak bağımsız kurumların liderlerini görevden alma yetkisini genişletme çabası olarak görülüyor. Küresel ekonomi zaten ticaret savaşları, gümrük tarifeleri ve diğer jeopolitik hamlelerin etkisi altındayken, bu gelişme piyasalarda belirsizliği artırdı.

Trump’ın ekonomik politikaları, göreve geldiği günden bu yana tartışma konusu. Ticaret savaşları, Panama Kanalı mülkiyeti talebi ve Grönland’ın satın alınması gibi cesur adımlarıyla dikkat çeken Trump, şimdi de Fed’in bağımsızlığına yönelik hamleleriyle gündemde. Powell’ı görevden alma girişimi, yalnızca ABD ekonomisini değil, küresel piyasaları da yakından ilgilendiriyor. Bu yazıda, Trump’ın bu hamlesinin arka planını, piyasalara etkilerini ve olası sonuçlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

Trump’ın Fed’e Müdahale Çabaları

Trump, göreve geldiğinden beri Fed’in para politikalarına müdahale etmeye çalışıyor. Jerome Powell’ın faiz oranlarını düşürmesi gerektiğini savunan Trump, ABD’de enflasyonun olmadığını iddia ediyor. Ancak Powell, faiz indirimleri konusunda temkinli bir yaklaşım sergileyerek bağımsızlığını koruma çabasında. Trump’ın bu tutuma tepkisi ise sert oldu; Powell’ı görevden almak için Yüksek Mahkeme’den onay talep etti.

Trump’ın bu hamlesi, 90 yıllık Yüksek Mahkeme içtihadına doğrudan bir meydan okuma olarak değerlendiriliyor. Bu içtihat, ihmal veya görevi kötüye kullanma gibi istisnai durumlar dışında bağımsız kurumların liderlerinin görevden alınmasını zorlaştırıyor. Trump, sadece Fed değil, Federal Ticaret Komisyonu (FTC) ve Federal Seçim Komisyonu gibi diğer bağımsız kurumların liderlerini de görevden almaya çalışıyor. Bu girişimler, alt mahkemelerde itirazlarla karşılaşsa da, Trump’ın kararlılığı piyasalarda tedirginlik yaratıyor.

Öne çıkan bir diğer nokta, Trump’ın Powell’ın yerine Kevin Warsh’ı getirmeyi planladığı iddiası. Eski bir Fed guvernörü olan Warsh, Trump’ın ekonomi politikalarına daha uyumlu bir isim olarak görülüyor. Warsh’ın, Fed’in siyasi etkilerden uzak durması gerektiği yönündeki eleştirileri, Trump’ın söylemleriyle örtüşüyor. Ancak Warsh, Powell’ın görev süresinin 2026’da dolmasını beklemeyi önererek temkinli bir yaklaşım sergiliyor.

Küresel Piyasalardaki Dalgalanmalar

Trump’ın ekonomik hamleleri, küresel piyasalarda ciddi etkiler yaratıyor. Göreve başladığında ABD borsalarında yaşanan yükseliş, ticaret savaşlarının kızışmasıyla yerini düşüşlere bıraktı. Dolar, diğer para birimleri karşısında değer kaybederken, altın güvenli liman olarak rekor seviyelere ulaştı. Avrupa’da faiz indirimleri yapan euro, dolar karşısında uzun süredir görülmeyen seviyelere yükseldi.

Trump’ın Çin’e uyguladığı %145’lik ek gümrük tarifesi, küresel ticarette dengeleri değiştirdi. Diğer ülkelere uygulanan tarifeler ise 90 günlüğüne ertelendi, ancak bu erteleme piyasalardaki belirsizliği ortadan kaldırmaya yetmedi. Trump’ın gümrük tarifeleri, enflasyon ve büyüme üzerinde baskı yaratırken, küresel ekonomi üzerinde de domino etkisi oluşturdu. Özellikle Powell’ın görevden alınması ihtimali, yatırımcıların risk algısını artırarak piyasalarda volatiliteye yol açtı.

Piyasa uzmanları, Trump’ın bu hamlelerinin uzun vadeli etkilerinin belirsiz olduğunu belirtiyor. Wall Street Journal’a göre, Trump’ın deregülasyon ve harcama kesintisi politikaları enflasyonu düşürebilir, ancak gümrük tarifelerinin enflasyonist etkisi bu avantajı gölgede bırakabilir. Bu çelişkili politikalar, yatırımcıların güvenini sarsarken, piyasalarda ani fiyat değişimlerine neden oluyor.

Powell’ın Geleceği ve Olası Senaryolar

Trump’ın Powell’ı görevden alma girişimi, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda hukuki ve siyasi bir mesele haline geldi. Trump, Yüksek Mahkeme’den bağımsız kurumların liderlerini görevden alma yetkisini genişletmesini talep ederek tarihi bir adım attı. Eğer bu talep kabul edilirse, Fed’in bağımsızlığı ciddi şekilde zedelenebilir. Bu durum, merkez bankalarının siyasi etkilerden uzak kalma ilkesine ters düşerek küresel ekonomi için uzun vadeli riskler yaratabilir.

Powell’ın yerine geçmesi muhtemel isimler arasında Kevin Warsh öne çıksa da, diğer potansiyel adaylar arasında Kevin Hassett, Art Laffer ve Larry Kudlow gibi isimler de anılıyor. Bu isimlerin ortak özelliği, Trump’ın ekonomi politikalarına daha yakın bir duruş sergilemeleri. Ancak Powell’ın görevden alınması, sadece yeni bir Fed başkanı atanmasıyla sınırlı kalmayacak; bu hamle, Fed’in bağımsızlığı ve ABD ekonomisinin güvenilirliği üzerinde derin etkiler yaratabilir.

Trump’ın danışmanlarından Steve Moore, Powell’ın görevden alma olasılığını %50’den biraz düşük olarak değerlendiriyor, ancak Trump’ın bu yetkiye sahip olması gerektiğini savunuyor. Moore, Powell’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamaların siyasi olduğunu iddia ederek, Fed başkanının tarafsızlığını sorguluyor. Powell ise, faiz oranlarını ayarlamadan önce “daha fazla netlik” gerektiğini söyleyerek Trump’ın gümrük tarifelerinin enflasyon ve büyüme üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti.

Sonuç olarak, Trump’ın Powell’ı görevden alma girişimi, hem ABD hem de küresel ekonomi için kritik bir dönüm noktası olabilir. Piyasalardaki belirsizlik, Fed’in bağımsızlığı ve Trump’ın ekonomik hamleleri arasındaki gerilim, önümüzdeki dönemde ekonomi gündemini domine etmeye devam edecek. Yatırımcılar ve ekonomi uzmanları, bu sürecin nasıl sonuçlanacağını yakından takip ediyor.