İsrail’in İran’a yeni saldırıları: Tahran ve Natanz hedef alındı, gerilim tırmanıyor

İsrail, 13 Haziran Cuma günü sabaha karşı İran’ın başkenti Tahran başta olmak üzere İsfahan, Tebriz, Hamedan ve Kirmanşah kentlerine geniş çaplı hava saldırıları düzenledi. “Yükselen Aslan” operasyonu olarak adlandırılan saldırılarda, İran’ın nükleer tesisleri, balistik füze üretim merkezleri ve askeri üsleri hedef alındı. İran Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Hüseyin Selami’nin hayatını kaybettiği doğrulanırken, Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri’nin öldüğüne dair çelişkili bilgiler mevcut; İran resmi ajansı IRNA, Bakıri’nin hayatta olduğunu bildirdi. Saldırılar, İsfahan’daki Natanz Nükleer Tesisi’nde hasara yol açarken, İran’ın misilleme olarak İsrail’e 100 insansız hava aracı (İHA) gönderdiği belirtildi. İsrail, saat 11.00 itibarıyla ilk dalga saldırıların tamamlandığını duyurdu, ancak İran medyası öğleden sonra Tebriz’e yeni bir saldırı gerçekleştiğini rapor etti.

Saldırılar, Ortadoğu’da zaten yüksek olan gerilimi yeni bir seviyeye taşıdı. İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail’e “sert karşılık” vereceklerini açıklarken, İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, İran’a “ağır bedel ödeteceklerini” söyledi. İsrail, misilleme korkusuyla Ben Gurion Havalimanı’ndaki yolcu uçaklarını tahliye ederken, Ürdün’de uyarı sirenleri çaldı ve hava savunma sistemleri devreye girdi. Avrupa gaz fiyatları yüzde 4 artarken, küresel piyasalarda altın ve petrol fiyatları yükseldi. İşte İsrail’in İran’a yönelik saldırılarındaki son gelişmeler.

Saldırıların kapsamı ve hedefler

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), 13 Haziran saat 03.00’te başlayan operasyonda 200 savaş uçağı kullanarak İran’da 100’den fazla hedefi vurduğunu açıkladı. Tahran, İsfahan, Tebriz, Hamedan ve Kirmanşah’taki askeri üsler, radar sistemleri, füze rampaları ve Natanz Nükleer Tesisi hedef alındı. İran devlet televizyonu, Natanz’da ağır hasar oluştuğunu ve ilk belirlemelere göre 5 kişinin öldüğünü, 20 kişinin yaralandığını bildirdi. İsrail Ordu Sözcüsü, operasyonun İran’ın nükleer programını ve hava savunma sistemlerini çökertmeyi amaçladığını belirtti. Tebriz Havalimanı yakınlarına düzenlenen ek saldırı, bölgedeki altyapıya zarar verdi ve yoğun dumanların yükselmesine neden oldu.

İran’ın misilleme girişimi

İran, İsrail’in saldırısına karşılık olarak saatler içinde 100’den fazla İHA ile misilleme başlattı. İsrail Ordu Sözcüsü Brigadier General Effie Defrin, İHA’ların İsrail hava sahasına yöneldiğini ve savunma sistemlerinin bunları engellemek için çalıştığını duyurdu. Ürdün ordusu, İHA’ların bir kısmının kendi hava sahasına girdiğini tespit ederek savaş uçakları ve hava savunma sistemleriyle müdahale etti. Ürdün’deki uyarı sirenleri, yerleşim alanlarına düşme riskine karşı halkı alarma geçirdi. İran Genelkurmay Sözcüsü Ebulfazl Şikarçi, daha kapsamlı bir misilleme hazırlığında olduklarını ve İsrail’in “bedel ödeyeceğini” söyledi. Ancak, İran’ın hava savunma sistemlerinin saldırılarda kısmen etkili olduğu ve bazı hedeflerin korunduğu belirtildi.

Küresel ve bölgesel tepkiler

İsrail’in saldırıları, uluslararası toplumda geniş yankı uyandırdı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD’nin operasyona katılmadığını ve önceliğinin Amerikan personelini korumak olduğunu açıkladı. Türkiye’den AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, saldırıyı “barbarca” olarak kınadı ve uluslararası toplumun somut adımlar atmasını istedi. Avrupa Birliği, saldırıları “orantılı” bulduğunu belirtse de İngiltere ve Almanya itidale çağırdı. İran’ın müttefikleri Hizbullah ve Husiler, İsrail’e karşı misilleme tehditlerinde bulundu. Saldırılar, Irak’ın hava sahasını kapatmasına ve Türk Hava Yolları gibi şirketlerin İran seferlerini iptal etmesine yol açtı. Küresel piyasalarda, Hürmüz Boğazı’ndaki sevkiyat riskleri nedeniyle Avrupa gaz fiyatları yüzde 4 artarken, altın ons fiyatı 3430 dolara yükseldi.